 |
Пайдо шудани Рӯҳулқудус ба сурати одамӣ бар Марям ба вақти бараҳнагӣ ва ғусл кардан ва паноҳ гирифтан ба Ҳақ таъоло Ҳамчу Марям, гӯй пеш аз фавти милк,
Нақшро, к- «ал-авзу би-р-раҳмони минк».
Дид Марям сурате бас ҷонфизо,
Ҷонфизое, дилрабое дар хало.
Пеши ӯ барруст аз рӯйи замин,
Чун маҳу хуршед он Рӯҳуламин.
Аз замин барруст хубе бениқоб,
Ончунон, к-аз Шарқ рӯяд офтоб.
Ларза бар аъзои Марям уфтод,
К-ӯ бараҳна буду тарсид аз фасод.
Сурате, ки Юсуф ар дидӣ аён,
Даст аз ҳайрат буридӣ чун занон.
Ҳамчу гул пешаш бирӯид он зи гил,
Чун хаёле, ки барорад сар зи дил.
Гашт бехуд Маряму дар бех(в)адӣ
Гуфт: «Биҷҳам дар паноҳи эзадӣ».
З-он ки одат карда буд он покҷайб,
Дар ҳазимат рахт бурдан сӯйи ғайб.
Чун ҷаҳонро дид мулке беқарор,
Ҳозимона сохт з-он ҳазрат ҳисор.
То ба гоҳи марг ҳисне бошадаш,
Ки наёбад хасм роҳи мақсадаш.
Аз паноҳи Ҳақ ҳисоре беҳ надид,
Юртгаҳ наздики он диз баргузид.
Чун бидид он ғамзаҳои ақлсӯз,
Ки аз ӯ мешуд ҷигарҳо тирдӯз.
Шоҳу лашкар ҳалқадаргӯшаш шуда,
Хусравони ҳуш беҳушаш шуда.
Сад ҳазорон шоҳ мамлукаш ба риққ,
Сад ҳазорон бадрро дода ба диққ.
Заҳра не мар зӯҳраро то дам занад,
Ақли куллаш чун бибинад, кам занад.
Ман чӣ гӯям? Кӣ маро дардӯхтаст,
Дамгаҳамро дамгаҳи ӯ сӯхтаст.
Дуди он норам, далелам ман бар ӯ,
Дур аз он шаҳ, «ботилун мо аббару».
Худ набошад офтоберо далел,
Ҷуз, ки нури офтоби мустатил.
Соя кӣ бвад, то далели ӯ бувад?
Ин бас асташ, ки залили ӯ бувад.
Ин ҷалолат дар далолат содиқ аст,
Ҷумлай идрокот, пас ӯ собиқ аст.
Ҷумлай идрокот бар харҳои ланг,
ӯ савори бод, паррон чун хаданг.
Гар гурезад, кас наёбад гарди шаҳ
В-ар гурезад, ӯ бигирад пеши раҳ.
Ҷумлай идрокотро ором не,
Вақти майдон аст, вақти ҷом не.
Он яке ваҳме чу бозе мепарад
В-он дигар чун тир маъбар медарад.
В-он дигар чун киштии бободбон
В-он дигар андар тароҷӯъ ҳар замон.
Чун шикоре менамоядшон зи дур,
Ҷумла ҳамла мефизоянд он туюр.
Чунки нопайдо шавад, ҳайрон шаванд,
Ҳамчу ҷуғдон сӯйи ҳар вайрон шаванд.
Мунтазир, чашме ба ҳам, як чашм боз,
То ки пайдо гардад он сайди баноз.
Чун бимонад дер, гӯянд аз малол
«Сайд буд он худ аҷаб! Ё худ хаёл?»
Маслиҳат он аст, то як соате
Қуввате гиранду зӯр аз роҳате.
Гар набудӣ шаб, ҳама халқон зи оз
Хештанро сӯхтандӣ з-эҳтизоз.
Аз ҳавас в-аз ҳирси суд андӯхтан
Ҳар касе додӣ баданро сӯхтан.
Шаб падид ояд чу ганҷи раҳмате,
То раҳанд аз ҳирси худ як соате.
Чунки қабзе оядат, эй роҳрав!
Он салоҳи туст, оташдил машав.
З-он ки дар харҷӣ дар он басту гушод,
Харҷро дахле бибояд з-эътидод.
Гар ҳамора фасли тобистон будӣ,
Сӯзиши хуршед дар бустон шудӣ.
Манбаташро сӯхтӣ аз беху бун,
Ки дигар тоза нагаштӣ он куҳун.
Гар турушрӯяст он дай, мушфиқ аст,
Сайф хандон аст, аммо муҳриқ аст.
Чунки қабз ояд, ту дар вай баст бин,
Тоза бошу чин маяфган дар ҷабин.
Кӯдакон хандону доноён туруш,
Ғам ҷигарро бошаду шодӣ зи шуш.
Чашми кӯдак ҳамчу хар дар охур аст,
Чашми оқил дар ҳисоби охир аст.
ӯ дар охур чарб мебинад алаф
В-ин зи қассоб охираш бинад талаф.
Он алаф талх аст, к-ин қассоб дод,
Баҳри лаҳми мо тарозуе ниҳод.
Рав, зи ҳикмат хур алаф, к-онро Худо
Беғараз додаст аз маҳзи ато.
Фаҳми нон кардӣ, на ҳикмат, эй раҳӣ!
З-он чӣ Ҳақ гуфтат: «кулу» мин ризқиҳи.
Ризқи Ҳақ ҳикмат бувад дар мартабат,
К-он гулӯгират набошад оқибат.
Ин даҳон бастӣ, даҳоне боз шуд,
К-ӯ хурандай луқмаҳои роз шуд.
Гар зи шери дев танро вобурӣ,
Дар фатоми ӯ басе неъмат хурӣ.
Туркҷӯшаш шарҳ кардам нимхом,
Аз ҳакими Ғазнавӣ бишнав тамом.
Дар «Илоҳинома» гӯяд шарҳи ин,
Ин ҳакими ғайбу фахрулорифин:
«Ғам хуру нони ғамафзоён мах(в)ар,
З-он ки оқил ғам хурад, кӯдак шакар».
Қанди шодӣ меваи боғи ғам аст,
Ин фараҳ захм асту он ғам марҳам аст.
Ғам чу бинӣ, дар канораш каш ба ишқ,
Аз сари рабваҳ назар кун дар Димишқ.
Оқил аз ангур май бинад ҳаме,
Ошиқ аз маъдум шай бинад ҳаме.
Ҷанг мекарданд ҳаммолон парер:
«Ту макаш, то ман кашам ҳамлаш чу шер».
З-он ки з-он ранҷаш ҳамедиданд суд,
Ҳамлро ҳар як зи дигар мерабуд.
Музди Ҳақ ку? Музди он бемоя ку?
Ин диҳад ганҷет музду он тасу.
Ганҷи зарре, ки чу хусбӣ зери рег,
Бо ту бошад он, набошад мурдарег.
Пеш-пеши он ҷанозат медавад,
Мӯниси гӯру ғарибӣ мешавад.
Баҳри рӯзи марг ин дам мурда бош,
То шавӣ бо ишқи сармад хоҷатош.
Сабр мебинад зи пардай иҷтиҳод
Рӯйи чун гулзору зулфайни мурод.
Ғам чу ойинаст пеши муҷтаҳид,
К-андар ин зид менамояд рӯйи зид.
Баъд зидди ранҷ он зидди дигар
Рӯ диҳад, яъне гушоду карру фар.
Ин ду васф аз панҷаи дастат бибин,
Баъди қабзи мушт баст ояд яқин.
Панҷаро гар қабз бошад доимо,
Ё ҳама баст ӯ бувад чун мубтало.
З-ин ду васфаш кору максаб мунтазим,
Чун пари мурғ ин ду ҳол ӯро муҳим.
Чунки Марям музтариб шуд як замон,
Ҳамчунон ки бар замин он моҳиён.
Страница 180/229
|
Первая тетрадь
