 |
Ҳикояти моргир, ки аждаҳои фасурдаро мурда пиндошт, дар ресмонҳош печид ва овард ба Бағдод Як ҳикоят бишнав аз таърихгӯй,
То барӣ з-ин рози сарпӯшида бӯй.
Моргире рафт сӯйи кӯҳсор,
То бигирад ӯ ба афсунҳош мор.
Гар гарону гар шитобанда бувад,
Он ки ҷӯяндаст, ёбанда бувад.
Дар талаб зан доимо ту ҳар ду даст,
Ки талаб дар роҳ некӯ раҳбар аст.
Лангу луку хуфташаклу беадаб
Сӯйи ӯ меғежу ӯро металаб.
Гаҳ ба гуфту гаҳ ба хомӯшиву гаҳ
Бӯй кардан гир, ҳар сӯ бӯйи шаҳ.
Гуфт он Яъқуб бо авлоди хеш:
«Ҷустани Юсуф кунед аз ҳадд беш.
Ҳар ҳиси худро дар ин ҷустан ба ҷидд,
Ҳар тараф ронед, шакли мустаъидд».
Гуфт: «Аз рӯҳи Худо ло таъясу»,
Ҳамчу гумкардаписар, рав сӯ ба сӯ.
Аз раҳи ҳисси даҳон пурсон шавед,
Гӯшро бар чор роҳи он ниҳед.
Ҳар куҷо бӯйи хуш ояд, бӯ баред,
Сӯйи он сир, к-ошнои он саред.
Ҳар куҷо лутфе бибинӣ аз касе,
Сӯйи асли лутф раҳ ёбӣ асӣ.
Ин ҳама хушҳо зи дарёест жарф,
Ҷузвро бигзору бар кул дор тарф.
Ҷангҳои халқ баҳри хубӣ аст,
Барги бебаргӣ нишони Тӯбӣ аст.
Хашмҳои халқ баҳри оштист,
Доми роҳат доимо бероҳатист.
Ҳар задан баҳри навозишро бувад,
Ҳар гила аз шукр огаҳ мекунад.
Бӯй бар аз ҷузв то кулл, эй карим!
Бӯй бар аз зидд то зидд, эй ҳаким!
Ҷангҳо ме-оштӣ орад дуруст,
Моргир аз баҳри ёрӣ мор ҷуст.
Баҳри ёрӣ мор ҷӯяд одамӣ,
Ғам хурад баҳри ҳарифи беғамӣ.
ӯ ҳамеҷустӣ яке море шигарф,
Гирди кӯҳистону дар айёми барф.
Аждаҳое мурда дид он ҷо азим,
Ки дилаш аз шакли ӯ шуд пур зи бим.
Моргир андар зимистони шадид
Мор меҷуст, аждаҳое мурда дид.
Моргир аз баҳри ҳайронии халқ
Мор гирад, ин-т нодонии халқ.
Одамӣ кӯҳест, чун мафтун шавад?
Кӯҳ андар мор ҳайрон чун шавад?
Хештан нашнохт мискин одамӣ,
Аз фузунӣ омаду шуд дар камӣ.
Хештанро одамӣ арзон фурӯхт,
Буд атлас, хеш бар далқе бидӯхт.
Садҳазорон мору кӯҳ ҳайрони ӯст,
ӯ чаро ҳайрон шудасту мордӯст?
Моргир он аждаҳоро баргирифт,
Сӯйи Бағдод омад аз баҳри шигифт.
Аждаҳое чун сутуни хонае,
Мекашидаш аз пайи донгонае.
К-аждаҳои мурдае овардаам,
Дар шикораш, ман ҷигарҳо х(в)ардаам.
ӯ ҳаме мурда гумон бурдаш, валек
Зинда буду ӯ надидаш нек-нек.
ӯ зи сармоҳову барф афсурда буд,
Зинда буду шакли мурда менамуд.
Олам афсурдасту номи ӯ ҷамод,
Ҷомиди афсурда буд, эй устод!
Бош, то хуршеди ҳашр ояд аён,
То бибинӣ ҷунбиши ҷисми ҷаҳон.
Чун асои Мӯсӣ ин ҷо мор шуд,
Ақлро аз сокинон ихбор шуд.
Пораи хоки «ту»-ро чун мард сохт,
Хокҳоро ҷумлагӣ шояд шинохт.
Мурда з-ин сӯйанду з-он сӯ зиндаанд,
Хомуш ин ҷо в-он тараф гӯяндаанд.
Чун аз он сӯшон фиристад сӯйи мо,
Он асо, гардад суйи мо аждаҳо.
Кӯҳҳо ҳам лаҳни довудӣ кунад,
Ҷавҳари оҳан ба каф муме бувад.
Бод ҳаммоли Сулаймоне шавад,
Баҳр бо Мӯсо сухандоне шавад.
Моҳ бо Аҳмад ишоратбин шавад,
Нор Иброҳимро насрин шавад.
Хок Қорунро чу море даркашад,
Устуни ҳаннона ояд дар рашад.
Санг бар Аҳмад саломе мекунад,
Кӯҳ Яҳёро паёме мекунад.
Мо самеъему басирему хушем,
Бо шумо номаҳрамон мо хомушем.
Чун шумо сӯйи ҷамодӣ меравед,
Маҳрами ҷони ҷамодон чун шавед?
Аз ҷамодӣ олами ҷонҳо равед,
Ғулғули аҷзои олам бишнавед.
Фош ташбеҳи ҷамодот оядат,
Васвасай таъвилҳо нарбоядат.
Чун надорад ҷони ту қандилҳо,
Баҳри биниш кардаӣ таъвилҳо,
Ки ғараз тасбеҳи зоҳир кай бувад?
Даъвии дидан хаёли ғай бувад.
Балки мар бинандаро дидори он
Вақти ибрат мекунад тасбеҳхон.
Пас чу аз тасбеҳ ёдат медиҳад,
Он далолат ҳамчу гуфтан мебувад.
Ин бувад таъвили аҳли эътизол
В-они он кас, к-ӯ надорад нури ҳол.
Чун зи ҳис берун наёмад одамӣ,
Бошад аз тасвири ғайбӣ аъҷамӣ.
Ин сухан поён надорад. Моргир
Мекашид он морро бо сад заҳир.
То ба Бағдод омад он ҳангомаҷӯ,
То ниҳад ҳангомае бар чор сӯ.
Бар лаби шат мард ҳангома ниҳод,
Ғулғула дар шаҳри Бағдод уфтод:
«Моргире аждаҳо овардааст,
Булаҷаб нодир шикоре кардааст».
Ҷамъ омад садҳазорон хомриш
Сайди ӯ гашта, чу ӯ аз аблаҳиш.
Мунтазир эшону ҳам ӯ мунтазир,
То ки ҷамъ оянд халқи мунташир.
Мардуми ҳангома афзунтар шавад,
Кудяву тавзеъ некӯтар равад.
Ҷамъ омад садҳазорон жожхо,
Ҳалқа карда пушти по бар пушти по.
Мардро аз зан хабар на з-издиҳом,
Рафта дар ҳам чун қиёмат хосу ом.
Чун ҳаме ҳурроқа ҷунбонид ӯ,
Мекашиданд аҳли ҳангома гулӯ.
В-аждаҳо, к-аз замҳарир афсурда буд,
Зери сад гуна палосу парда буд.
Баста будаш бо расанҳои ғализ,
Эҳтиёте карда будаш он ҳафиз.
Дар диранги интизору иттифоқ,
Тофт бар он мор хуршеди Ироқ.
Офтоби гарм сераш гарм кард,
Рафт аз аъзои ӯ ахлоти сард.
Мурда буду зинда гашт ӯ аз шигифт,
Аждаҳо бар хеш ҷунбидан гирифт.
Халқро аз ҷунбиши он мурда мор,
Гашташон он як таҳаййюр сад ҳазор.
Бо таҳайюр наъраҳо ангехтанд,
Ҷумлагон аз ҷунбишаш бигрехтанд.
Месукуст ӯ банду з-он бонги баланд,
Ҳар тараф мерафт чоқочоқи банд.
Бандҳо бискусту берун шуд зи зер
Аждаҳое зишт, ғуррон ҳамчу шер.
Дар ҳазимат бас халоиқ кушта шуд,
Аз фитода-в куштагон сад пушта шуд.
Моргир аз тарс бар ҷо хушк гашт,
Ки чӣ овардам ман аз кӯҳсору дашт?
Гургро бедор кард он кӯрмеш,
Рафт нодон сӯйи Азроили хеш.
Аждаҳо як луқма кард он гиҷро,
Саҳл бошад хунхурӣ Ҳаҷҷоҷро.
Хешро бар устуне печиду баст,
Устухони хӯрдаро дар ҳам шикаст.
Нафсат аждарҳост, ӯ кай мурдааст?
Аз ғаму беолатӣ афсурдааст.
Гар биёбад олати Фиръавн ӯ,
Ки ба амри ӯ ҳамерафт оби ҷӯ.
Он гаҳ ӯ бунёди фиръавнӣ канад,
Роҳи сад Мӯсову сад Ҳорун занад.
Кирмак аст он аждаҳо аз дасти фақр,
Пашшае гардад зи ҷоҳу мол сақр.
Аждаҳоро дор дар барфи фироқ,
Ҳин, макаш ӯро ба хуршеди Ироқ.
То фисурда мебувад он аждаҳот,
Луқмаи ӯйӣ, чу ӯ ёбад наҷот.
Мот кун ӯрову омин шав зи мот,
Раҳм кам кун, нест ӯ з-аҳли силот.
К-он тафи хуршед шаҳват барзанад,
Он хуфоши мурдарегат пар занад.
Мекашонаш дар ҷиҳоду дар қитол,
Мардвор «Аллоҳуюҷзика-л-висол».
Чунки он мард аждаҳоро оварид,
Дар ҳавои гарм, хуш шуд он марид.
Лоҷарам он фитнаҳо кард, эй азиз,
Бист ҳамчандон ки мо гуфтем, низ.
Ту тамаъ дорӣ, ки ӯро бе ҷафо
Баста дорӣ дар виқору дар вафо?
Ҳар хасеро ин таманно кай расад?
Мӯсие бояд, ки аждарҳо кушад.
Садҳазорон халқ з-аждарҳои ӯ
Дар ҳазимат кушта шуд аз рои ӯ.
Саҳифаи 38/229
|
دفتریکوم
