 |
|
|
| Поиск |
|
|
|
|
Воридшавӣ
|
|
|
| Книга наставление |
Всевышний спас меня от горя, четыре качества мне дав:
Прославленное имя, разум, здоровье и хороший нрав.
Любой, кому даны всевышним четыре качества такие,
Пройдет свой долгий путь без горя, людских печалей не узнав.
Рудаки |
|
| www.termcom.tj |
Сделать стартовой
Добавить в избранное
Пишите нам!
О сайте
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Шестая тетрадь |
|
 |
Муохазаи Юсуфи Сиддиқ салавотуллоҳи алайҳ ба ҳабси бизъа синин, ба сабаби ёрӣ хостан аз ғайри Ҳақ ва гуфтани «узкурни инда раббика, маъа тақрира» Ончунон ки Юсуф аз зиндоние
Бониёзе, хозиъе, саъдоние.
Хост ёрӣ, гуфт: «Чун берун равӣ,
Пеши шаҳ гардад умурат муставӣ.
Ёди ман кун пеши он тахти азиз,
То маро ҳам вохарад з-ин ҳабс низ».
Кай диҳад зиндоние дар иқтинос
Марди зиндонии дигарро халос?
Аҳли дунё ҷумлагон зиндониянд,
Интизори марги дори фониянд.
Ҷуз магар нодир яке фардоние,
Тан ба зиндон, ҷони ӯ кайвоние.
Пас ҷазои он, ки дид ӯро муъин,
Монд Юсуф ҳабс дар бизъа синин.
Ёди Юсуф дев аз ақлаш сутурд
В-аз дилаш дев он сухан аз ёд бурд.
З-ин гунаҳ, к-омад аз он некӯхисол,
Монд дар зиндон зи довар чанд сол,
Ки чӣ тақсир омад аз хуршеди дод?
То ту чун хуффош уфтӣ дар савод.
Ҳин, чӣ тақсир омад аз баҳру саҳоб?
То ту ёрӣ хоҳӣ аз регу сароб.
Ом агар хуффоштабъанду маҷоз,
Юсуфо, дорӣ ту охир чашми боз.
Гар хуфоше рафт дар кӯру кабуд,
Бози султондидаро боре чӣ буд?
Пас адаб кардаш бад-ин ҷурм устод,
Ки масоз аз чӯби пӯсида имод.
Лек Юсуфро ба худ машғул кард,
То наёяд дар дилаш з-он ҳабс дард.
Ончунонаш унсу мастӣ дод Ҳақ,
Ки на зиндон монд пешаш, на ғасақ.
Нест зиндоне ваҳиштар аз раҳим,
Нохушу торику пурхуну вахим.
Чун гушодат Ҳақ дарича сӯйи хеш,
Дар раҳим ҳар дам физояд тан-т беш.
Андар он зиндон зи завқи беқиёс
Хуш шукуфт аз ғарси ҷисми ту ҳавос,
З-он раҳим берун шудан бар ту дурушт,
Мегурезӣ аз заҳораш сӯйи пушт.
Роҳи лаззат аз дарун дон, н-аз бурун,
Аблаҳӣ дон ҷустани қасру ҳусун.
Он яке дар кунҷи масҷид масту шод
В-он дигар дар боғ туршу бемурод.
Қаср чизе нест, вайрон кун бадан,
Ганҷ дар вайронӣ аст, эй мири ман!
Ин намебинӣ, ки дар базми шароб
Маст он гаҳ хуш шавад, к-ӯ шуд хароб?
Гарчи пурнақш аст хона, барканаш,
Ганҷ ҷӯ в-аз ганҷ ободон кунаш.
Хонае пурнақши тасвиру хаёл
В-ин сувар, чун парда бар ганҷи висол.
Партави ганҷ асту тобишҳои зар,
Ки дар ин сина ҳамеҷӯшад сувар.
Ҳам зи лутфу акси оби бошараф
Парда шуд бар рӯйи об аҷзои каф.
Ҳар зи лутфу ҷӯши ҷони босаман
Пардае бар рӯйи ҷон шуд шахси тан.
Пас масал бишнав, ки дар афвоҳ хост,
К-ин чӣ бар мост, эй бародар, ҳам зи мост.
З-ин ҳиҷоб ин ташнагони кафпараст,
З-оби софӣ уфтода дурдаст.
«Офтобо, то чу ту қибла-в имем
Шабпарастиву хуфошӣ мекунем.
Сӯйи худ кун ин хуфошонро матор,
З-ин хуфошишон бихар, эй мустаҷор!
Ин ҷавон з-ин ҷурм зол асту муғир,
Ки ба ман омад, вале ӯро магир».
Дар Имодулмулк ин андешаҳо
Гашта ҷӯшон чун асад дар бешаҳо.
Истода пеши султон зоҳираш,
Дар риёзи ғайб ҷони тойираш.
Чун малойик ӯ ба иқлими аласт
Ҳар даме мешуд ба шурби тоза маст.
Андарун суру бурун чун пурғаме,
Дар тани ҳамчун лаҳад, хуш оламе.
ӯ дар ин ҳайрат буду дар интизор,
То чӣ пайдо ояд аз ғайбу сирор?
Асбро андар кашиданд он замон
Пеши Хорамшоҳ сарҳангон кашон.
Алҳақ андар зери ин чархи кабуд,
Ончунон курра ба қадду таг набуд.
Мерабудӣ ранги ӯ ҳар дидаро,
Марҳаб он аз барқу маҳ зойидаро.
Ҳамчу маҳ, ҳамчун Уторид тезрав,
Гӯиё сарсар алаф будаш, на ҷав.
Моҳ арсай осмонро дар шабе
Мебурад андар масиру мазҳабе.
Чун ба як шаб маҳ бурид аброҷро,
Аз чӣ мункир мешавӣ меъроҷро?
Сад чу моҳ аст он аҷаб дурри ятим,
Ки ба як имои ӯ шуд маҳ дуним.
Он аҷаб, к-ӯ дар шикофи маҳ намуд,
Ҳам ба қадри заъфи ҳисси халқ буд.
Кору бори анбиёву мурсалун
Ҳаст аз афлоку ахтарҳо бурун.
Ту бурун рав ҳам зи афлоку давор
В-онгаҳон наззора кун он кору бор.
Дар миёни байзаӣ чун фархҳо,
Нашнавӣ тасбеҳи мурғони ҳаво.
Мӯъҷизот ин ҷо нахоҳад шарҳ гашт,
З-асбу Хорамшоҳ гӯву саргузашт.
Офтоби лутфи Ҳақ бар ҳар чӣ тофт,
Аз сагу аз асб фарри Каҳф ёфт.
Тоби лутфашро ту яксон ҳам мадон,
Сангрову лаълро дод ӯ нишон.
Лаълро з-он ҳаст ганҷи муқтабас,
Сангро гармиву тобониву бас.
Он ки бар девор афтад офтоб,
Ончунон набвад, к-аз обу изтироб.
Чун даме ҳайрон шуд аз вай шоҳи фард,
Рӯйи худ сӯйи Имодулмулк кард.
К-эй ачӣ, бас хуб асбе нест ин?
Аз биҳишт аст ин магар, на аз замин.
Пас Имодулмулк гуфташ: «Эй хидев,
Чун фаришта гардад аз майли ту дев.
Дар назар он-ч оварӣ, гардид нек,
Бас гашу раъност ин маркаб, валек
Ҳаст ноқис он сар андар пайкараш,
Чун сари гов аст гӯйӣ он сараш».
Дар дили Хорамшаҳ ин дам кор кард,
Асбро дар манзари шаҳ хор кард.
Чун ғараз даллола гашту восифе,
Аз се газ карбос ёбӣ Юсуфе.
Чунки ҳангоми фироқи ҷон шавад,
Дев даллоли дури имон шавад.
Пас фурӯшад аблаҳ имонро шитоб,
Андар он тангӣ ба як ибриқи об.
В-он хаёле бошаду ибриқ не,
Қасди он даллол ҷуз тахриқ не.
Ин замон, ки ту саҳеҳу фарбеҳӣ,
Сидқро баҳри хаёле медиҳӣ.
Мефурӯшӣ ҳар замоне дурри кон,
Ҳамчу тифле меситонӣ гирдакон.
Пас дар он ранҷурии рӯзи аҷал
Нест нодир, гар бувад инат амал.
Дар хаёлат сурате ҷӯшидаӣ,
Ҳамчу ҷавзе вақти дақ пӯсидаӣ.
Ҳаст аз оғоз чун бадр он хаёл,
Лек охир мешавад ҳамчун ҳилол.
Гар ту аввал бингарӣ чун охираш,
Фориғ ойӣ аз фиреби фотираш.
Ҷузви пӯсидаст дунё, эй амин,
Имтиҳонаш кам кун, аз дураш бибин.
Шоҳ дид он асбро бо чашми ҳол,
В-он Имодулмулк бо чашми маол.
Чашми шаҳ ду газ ҳамедид аз луғаз,
Чашми он поённигар панҷоҳ газ.
Он чӣ сурмаст, он ки Яздон мекашад,
К-аз паси сад парда бинад ҷон рашад.
Чашми меҳтар чун ба охир буд ҷуфт,
Пас бад-он дида ҷаҳонро ҷифа гуфт.
З-ин яке даммаш, ки бишнуд ӯву ҳасб,
Пас фисурд андар дили шаҳ меҳри асб.
Чашми худ бигзошту чашми ӯ гузид,
Ҳуши худ бигзошту қавли ӯ шунид.
Ин баҳона буду он дайёни фард
Аз ниёз он дар дили шаҳ сард кард.
Дар бибаст аз ҳусни ӯ пеши басар,
Он сухан буд дар миён чун бонги дар.
Парда кард он нуктаро бар чашми шаҳ,
Ки аз он парда намояд маҳ сияҳ.
Пок банное, ки барсозад ҳусун
Дар ҷаҳони ғайб аз гуфту фусун.
Бонги дар дон гуфтро, аз қасри роз,
То ки бонги «вошуд» аст ин ё «фароз»?
Бонги дар маҳсусу дар аз ҳис бурун,
«Тубсирун» ин бонгу дар «ло тубсирун».
Чанги ҳикмат чунки хушовоз шуд,
То чӣ дар аз равзи ҷаннат боз шуд?
Бонги гуфти бад чу дар во мешавад,
Аз сақар то худ чӣ дар во мешавад?
Бонги дар бишнав чу дурӣ аз дараш,
Эй хунук ӯро, ки во шуд манзараш.
Чун ту мебинӣ, ки некӣ мекунӣ,
Бар ҳаёту роҳате бармезанӣ.
Чунки тақсиру фасоде меравад,
Он ҳаёту завқ пинҳон мешавад.
Диди худ магзор аз диди хасон,
Ки ба мурдорат кашанд ин каргасон.
Чашм чун наргис фурӯ бандӣ, ки чӣ?
«Ҳин, асоям каш, ки кӯрам, эй ачӣ?»
В-он асокаш, ки гузидӣ дар сафар,
Худ бибинӣ, бошад аз ту кӯртар.
Даст кӯрона ба «ҳаблуллаҳ» бизан,
Ҷуз бар амру наҳйи яздонӣ матан.
Чист «ҳаблуллаҳ»? Раҳо кардан ҳаво,
К-ин ҳаво шуд сарсаре мар Одро.
Халқ дар зиндон нишаста, аз ҳавост,
Мурғро парҳо бибаста аз ҳавост.
Моҳӣ андар тобаи гарм аз ҳавост,
Рафта аз мастуриён шарм аз ҳавост.
Хашми шаҳна, шӯълаи нор аз ҳавост,
Чормеху ҳайбати дор аз ҳавост.
Шаҳнаи аҷсом дидӣ бар замин?
Шаҳнаи аҳкоми ҷонро ҳам бибин.
Рӯҳро дар ғайб, худ ишканҷаҳост,
Лек то наҷҳӣ, шиканҷа дар хафост.
Чун раҳидӣ, бинӣ ишканҷа-в димор,
З-он ки зидд аз зидд гардад ошкор.
Он ки дар чаҳ зоду дар оби сиёҳ,
ӯ чӣ донад лутфи дашту ранҷи чоҳ?
Чун раҳо кардӣ ҳаво аз бими Ҳақ,
Даррасад сағроқ аз тасними Ҳақ.
«Ло тутарриқ фӣ ҳавока сал сабил,
Мин ҷанобиллоҳи наҳва-с-салсабил.
Ло такун тавъа-л-ҳаво мисла-л-ҳашиш,
Инна зилла-л-арши авло мин ариш».
Гуфт султон: «Асбро вопас баред,
Зудтар з-ин мазлама бозам харед».
Бо дили худ шаҳ нафармуд ин қадар:
Шерро мафреб з-ин «раъсу-л-бақар».
Пойи гов андар миён орӣ зи дов?
Рав, надӯзад Ҳақ бар асбе шохи гов.
Бас муносиб санъат аст ин шӯҳра зов,
Кай ниҳад бар ҷисми асб ӯ узви гов?
Зов абдонро муносиб сохта,
Қасрҳои мунтақил пардохта.
Дар миёни қасрҳо тахриҷҳо,
Аз сӯйи ин сӯйи он сиҳриҷҳо
В-аз даруншон оламе бар мунтаҳо,
Дар миёни хиргаҳе чандин фазо.
Гаҳ чу кобусе намояд моҳро,
Гаҳ намояд равза қаъри чоҳро.
Қабзу басти чашми дил аз зулҷалол
Дам ба дам чун мекунад сеҳри ҳалол.
З-ин сабаб дархост аз Ҳақ Мустафо:
«Зиштро ҳам зишту ҳақро ҳақ намо.
То ба охир чун бигардонӣ варақ,
Аз пушаймонӣ наафтам дар қалақ».
Макр, ки кард он Имодулмулки фард,
Моликулмулкаш бад-он иршод кард.
Макри Ҳақ сарчашмаи ин макрҳост,
«Қалб байна исбаъайни» кибриёст.
Он ки созад дар дилат макру қиёс,
Оташе донад задан андар палос.
Страница 100/140
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
Первая тетрадь