|
|
 |
|
|
|
|
|
 |
دفتر ششوم |
|
 |
Ҳикояти он се мусофири мусулмон ва тарсову ҷуҳуд, ки ба манзил қуте ёфтанд ва тарсову ҷуҳуд сер буданд, гуфтанд: «Ин қутро фардо хурем». Мусулмон соим буд, гурусна монд, аз он ки мағлуб буд Як ҳикоят бишнав ин ҷо, эй писар!
То нагардӣ мумтаҳан андар ҳунар.
Ин ҷуҳуду мӯъмину тарсо магар
Ҳамраҳӣ карданд бо ҳам дар сафар.
Бо ду гумраҳ ҳамраҳ омад мӯъмине,
Чун хирад бо нафсу бо оҳармине.
Марғазиву розӣ афтанд аз сафар,
Ҳамраҳу ҳамсуфра пеши ҳамдигар.
Дар қафас афтанд зоғу ҷуғду боз,
Ҷуфт шуд дар ҷинс поку бенамоз.
Карда манзил шаб ба як корвонсаро
Аҳли Шарқу аҳли Ғарбу моваро.
Монда дар корвонсаро хурду шигарф
Рӯзҳо бо ҳам зи сармову зи барф.
Чун гушода шуд раҳу бигшод банд,
Бискуланду ҳар яке ҷое раванд.
Чун қафасро бишканад шоҳи хирад,
Ҷамъи мурғон ҳар яке сӯйе парад.
Пар гушояд пеш аз ин пар, шавқу ёд
Дар ҳавои ҷинси худ, сӯйи маод.
Пар гушояд ҳар даме бо ашку оҳ,
Лек парридан надорад рӯю роҳ.
Роҳ шуд, ҳар як парад монанди бод
Сӯйи он, к-аз ёди он пар мегушод.
Он тараф, ки буд ашку оҳи ӯ,
Чунки фурсат ёфт, бошад роҳи ӯ.
Дар тани худ бингар, ин аҷзои тан
Аз куҷоҳо гирд омад дар бадан?
Обиву хокиву бодӣ в-оташӣ,
Аршиву фаршиву румиву кашӣ
Аз умеди авд ҳар як баста тарф
Андар ин корвонсаро аз бими барф.
Барфи гуногун, ҷумуди ҳар ҷамод
Дар шитои бӯъди он хуршеди дод.
Чун битобад таффи он хуршеди хашм,
Кӯҳ гардад гоҳ регу гоҳ пашм.
Дар гузор ояд ҷамодоти гарон,
Чун гузори тан ба вақти нақли ҷон.
Чун расиданд ин се ҳамраҳ манзиле,
Ҳадяшон овард ҳалво муқбиле.
Бурд ҳалво пеши он ҳар се ғариб,
Мӯҳсине аз матбахи «иннӣ қариб».
Нони гарму саҳни ҳалвои асал
Бурд, он ки дар савобаш буд амал.
«Ал-киёсат ва-л-адаб л-аҳли-л-мадар,
Аз-зиёфат ва-л-қиро л-аҳли-л-вабар.
Аз-заёфат ли-л-ғариби ва-л-қиро,
Авдаъа-р-раҳмону фӣ аҳли-л-қуро.
Кулла явмин фӣ-л-қуро сайфун ҳадис,
Мо лаҳу ғайра-л-илоҳи мин муғис.
Кулла лайлин фи-л-қуро вафдун ҷадид,
Мо лаҳум сумма сива-л-лоҳи маҳид».
Тухма буданд он ду бегона зи х(в)ар,
Буд соим рӯз он мӯъмин магар.
Чун намози шом он ҳалво расид,
Буд мӯъмин монда дар ҷӯъи шадид.
Он ду кас гуфтанд: «Мо аз худ пурем,
Имшабаш бинҳему фардояш хурем.
Сабр гирем, имшаб аз хур тан занем,
Баҳри фардо лутро пинҳон кунем».
Гуфт мӯъмин: «Имшаб ин хӯрда шавад,
Сабрро бинҳем, то фардо бувад».
Пас бад-ӯ гуфтанд: «З-ин ҳикматгарӣ
Қасди ту он аст, то танҳо х(в)арӣ.
Гуфт: «Эй ёрон, на ки мо се танем?
Чун хилоф афтод, то қисмат кунем.
Ҳар кӣ хоҳад, қисми худ бар ҷон занад,
Ҳар кӣ хоҳад, қисми худ пинҳон кунад».
Он ду гуфтандаш: «Зи қисмат даргузар,
Гӯш кун «қассому фӣ-н-нор» аз хабар.
Гуфт: «Қассом он бувад, к-ӯ хешро
Кард қисмат бар ҳавову бар Худо.
Мулки Ҳаққу ҷумла қисми ӯстӣ,
Қисм дигарро диҳӣ, дугӯстӣ».
Ин асад ғолиб шудӣ ҳам бар сагон,
Гар набудӣ навбати он бадрагон.
Қасдашон он, к-он мусулмон ғам х(в)арад,
Шаб бар ӯ дар бенавоӣ бигзарад.
Буд мағлуб ӯ ба таслиму ризо,
Гуфт: «Самъан тоатан, асҳобуно!»
Пас бихуфтанд он шабу бархостанд,
Бомдодон хешро оростанд.
Рӯй шустанду даҳону ҳар яке
Дошт андар вирд роҳу маслаке.
Як замоне ҳар касе овард рӯ,
Сӯйи вирди хеш, аз Ҳақ фазлҷӯ.
Мӯъмину тарсо, ҷуҳуду габру муғ
Ҷумларо рӯ сӯйи он султон улуғ.
Балки сангу хоку кӯҳу обро
Ҳаст вогашти ниҳонӣ бо Худо.
Ин сухан поён надорад. Ҳар се ёр
Рӯ ба ҳам карданд он дам ёрвор.
Он яке гуфто, ки ҳар як хоби хеш
Он чӣ дид ӯ дӯш, гӯ овар ба пеш.
Ҳар кӣ хобаш беҳтар, инро ӯ х(в)арад,
Қисми ҳар мафзулро афзал барад.
Он ки андар ақл болотар равад,
Хӯрдани ӯ хӯрдани ҷумла бувад.
Фавқ омад ҷони пуранвори ӯ,
Боқиёнро бас бувад тимори ӯ.
Оқилонро чун бақо омад абад,
Пас ба маънӣ ин ҷаҳон боқӣ бувад.
Пас ҷуҳуд овард, он чӣ дида буд,
То куҷо шаб рӯҳи ӯ гардида буд.
Гуфт: «Дар раҳ Мӯсиям омад ба пеш»,
Гурба бинад дунба андар хоби хеш.
«Дар пайи Мӯсо шудам то кӯҳи Тур,
Ҳар семон гаштем нопайдо зи нур.
Ҳар се соя маҳв шуд з-он офтоб,
Баъд аз он з-он нур шуд як фатҳи боб.
Нури дигар аз дили он нур руст,
Пас тараққӣ ҷуст он сониш чуст.
Ҳам ману ҳам Мӯсиву ҳам кӯҳи Тур
Ҳар се гум гаштем з-он ишроқи нур.
Баъд аз он дидам, ки кӯҳ се шох шуд,
Чунки нури Ҳақ дар ӯ наффох шуд.
Васфи ҳайбат чун таҷаллӣ зад бар ӯ,
Месукуст аз ҳам, ҳамешуд сӯ ба сӯ.
Он яке шохи кӯҳ омад сӯйи ям,
Гашт ширин оби талхи ҳамчу сам.
Он яке шохаш фурӯ шуд дар замин,
Чашмаи дору бурун омад маъин.
Ки шифои ҷумла ранҷурон шуд об
Аз ҳумоюнии ваҳйи мустатоб.
Он яке шохи дигар паррид зуд
То ҷивори Каъба, ки Арфот буд.
Боз аз он саъқа чу бо худ омадам,
Тур бар ҷо буд, на афзуну на кам.
Лек зери пойи Мӯсо ҳамчу ях
Мегудозид ӯ, намондаш шоху шах.
Бо замин ҳамвор шуд кӯҳ аз ниҳеб,
Гашт болояш аз он ҳайбат нишеб.
Боз бо худ омадам з-он интишор,
Боз дидам Туру Мӯсо барқарор.
В-он биёбон сар ба сар дар зайли кӯҳ
Пур халоиқ, шакли Мӯсо дар вуҷӯҳ.
Чун асову хирқаи ӯ хирқашон,
Ҷумла сӯйи Тур хуш доманкашон.
Ҷумла кафҳо дар дуъо афрохта,
Нағмаи «арнӣ» ба ҳам дарсохта.
Боз он ғишён чу аз ман рафт зуд,
Сурати ҳар як дигаргунам намуд.
Анбиё буданд эшон, аҳли вуд,
Иттиҳоди анбиёам фаҳм шуд.
Боз амлоке ҳамедидам шигарф,
Сурати эшон буд аз аҷроми барф.
Ҳалқаи дигар малойик мустаъин,
Сурати эшон ба ҷумла оташин».
З-ин насақ мегуфт он шахси ҷуҳуд,
Бас ҷуҳуде, к-охираш маҳмуд буд.
Ҳеч кофирро ба хорӣ мангаред,
Ки мусулмон мурданаш бошад умед.
Чӣ хабар дорӣ зи хатми умри ӯ?
То бигардонӣ аз ӯ якбора рӯ.
Баъд аз он тарсо даромад дар калом,
Ки Масеҳам рӯ намуд андар маном.
Ман шудам бо ӯ ба чорум осмон
Марказу масвои хуршеди ҷаҳон.
Худ аҷабҳои қилоъи осмон
Нисбаташ набвад ба оёти ҷаҳон.
Ҳар касе донанд, эй фахрулбанин!
Ки фузун бошад фани чарх аз замин.
Саҳифаи 80/140
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
دفتریکوم