 |
|
|
 |
Инкори фалсафӣ бар қироати «ин асбаҳа моъу кум ғавран» Муқрие мехонд аз рӯйи китоб:
«Моъукум ғавран». Зи чашма бандам об.
Обро дар ғаврҳо пинҳон кунам,
Чашмаҳоро хушку хушкистон кунам.
Обро дар чашма кӣ орад дигар
Ҷуз мани бемисли бофазлу хатар?
Фалсафии мантиқийи мустаҳон
Мегузашт аз сӯйи мактаб он замон.
Чунки бишнид оят, ӯ аз нописанд,
Гуфт: «Орем обро мо бо каланд.
Мо ба захми белу тезии табар,
Обро орем аз пастӣ забар».
Шаб бихуфту дид ӯ як шермард,
Зад тапонча, ҳар ду чашмаш кӯр кард.
Гуфт: «З-ин ду чашмаи чашм, эй шақӣ!
Бо табар нуре барор, ар содиқӣ».
Рӯз барҷасту ду чашми кӯр дид,
Нури фойиз аз ду чашмаш нопадид.
Гар бинолидиву мустағфир шудӣ,
Нури рафта аз карам зоҳир шудӣ.
Лек истиғфор ҳам дар даст нест,
Завқи тавба нуқли ҳар сармаст нест.
Зиштии аъмолу шумии ҷуҳуд,
Роҳи тавба бар дили ӯ баста буд.
Дил ба сахтӣ ҳамчу рӯйи санг гашт,
Чун шикофад тавба онро баҳри кашт?
Чун Шуъайбе ку, ки то ӯ аз дуъо
Баҳри куштан хок созад кӯҳро?
Аз ниёзу эътиқоди он халил,
Гашт мумкин амри саъбу мустаҳил.
Ё ба дарюзай муқавқис аз расул,
Санглохе мазраъе шуд бо усул.
Ҳамчунин баръакс он инкори мард,
Мис кунад заррову сулҳеро набард.
Каҳрабои масх омад ин дағо,
Хоки қобилро кунад сангу ҳасо.
Мар дилеро саҷда ҳам дастур нест,
Музди раҳмат қисми ҳар муздур нест.
Ҳин, ба пушти он макун ҷурму гуноҳ,
Ки кунам тавба, дароям дар паноҳ.
Мебибояд тобу обе тавбаро,
Шарт шуд барқу саҳобе тавбаро.
Оташу обе бибояд меваро,
Воҷиб ояд абру барқ ин шеваро.
То набошад барқи дил в-абри ду чашм,
Кай нашинад оташи таҳдиду хашм?
Кай бирӯяд сабзаи завқи висол?
Кай биҷӯшад чашмаҳо з-оби зулол?
Кай гулистон роз гӯяд бо чаман?
Кай бунафша аҳд бандад бо саман?
Кай чиноре каф гушояд дар дуъо?
Кай дарахте сар фишонад дар ҳаво?
Кай шукуфа остини пурнисор
Барфишондан гирад айёми баҳор?
Кай фурӯзад лоларо рух ҳамчу хун?
Кай гул аз киса барорад зар бурун?
Кай биёяд булбулу гул бӯ кунад?
Кай чу толиб фохта ку-ку кунад?
Кай бигӯяд лаклак он «лак, лак» ба ҷон?
«Лак» чӣ бошад? Мулки туст, эй мустаъон!
Кай намояд хок асрори замир?
Кай шавад беосмон бустон мунир?
Аз куҷо овардаанд он ҳуллаҳо,
Мин каримин, мин раҳимин, куллаҳо!
Он латофатҳо нишони шоҳидест,
Он нишони пойи марди обидест.
Он шавад шод аз нишон, к-ӯ дида шоҳ,
Чун надид ӯро набошад интибоҳ.
Рӯҳи он кас, к-ӯ ба ҳангоми аласт
Дид рабби хешу шуд бехешу маст.
ӯ шиносад бӯйи май, к-ӯ май бихвард,
Чун нахӯрд ӯ май, чӣ донад бӯй кард?
З-он ки ҳикмат ҳамчу ноқай зола аст,
Ҳамчу даллола шаҳонро дола аст.
Ту бибинӣ хоб – дар як хушлиқо,
К-ӯ диҳад ваъда-в нишоне мар туро.
Ки муроди ту шавад в-инак нишон,
Ки ба пеш ояд туро фардо фалон.
Як нишоне он ки ӯ бошад савор,
Як нишоне, ки туро гирад канор.
Як нишоне, ки бихандад пеши ту,
Як нишон, ки даст бандад пеши ту.
Як нишоне он ки ин хоб аз ҳавас
Чун шавад фардо, нагӯйӣ пеши кас.
З-он нишон ҳам Заккариёро бигуфт,
Ки наёӣ то се рӯз асло ба гуфт.
То се шаб хомуш кун аз неку бадат,
Ин нишон бошад, ки Яҳё оядат.
Дам мазан се рӯз андар гуфтугӯ,
К-ин сукут аст ояти мақсуди ту.
Ҳин, маёвар ин нишонро ту ба гуфт
В-ин суханро дор андар дил ниҳуфт.
Ин нишонҳо гӯядаш ҳамчун шакар,
Ин чӣ бошад? Сад нишонии дигар.
Ин нишони он бувад, к-он мулку ҷоҳ,
Ки ҳамеҷӯйӣ, биёбӣ аз Илоҳ.
Он ки мегирйӣ ба шабҳои дароз,
В-он ки месӯзӣ саҳаргаҳ дар ниёз.
Он ки бе он рӯзи ту торик шуд,
Ҳамчу дуке гарданат борик шуд.
В-он чӣ додӣ ҳар чӣ дорӣ дар закот,
Чун закоти покбозон рахтҳот.
Рахтҳо додиву хобу ранги рӯ,
Сар фидо кардиву гаштӣ ҳамчу мӯ.
Чанд дар оташ нишастӣ ҳамчу уд,
Чанд пеши теғ рафтӣ ҳамчу хӯд.
З-ин чунин бечорагиҳо сад ҳазор,
Хӯйи ушшоқ асту н-ояд дар шумор.
Чунки шаб ин хоб дидӣ рӯз шуд,
Аз умедаш рӯзи ту пирӯз шуд.
Чашм гардон кардаӣ бар чаппу рост,
К-он нишону он аломатҳо куҷост?
Бар мисоли барг меларзӣ, ки вой,
Гар равад рӯзу нишон н-ояд ба ҷой.
Медавӣ дар кӯю бозору саро,
Чун касе, к-ӯ гум кунад гӯсоларо.
«Хоҷа, хайр аст, ин даводав чистат?
Гумшуда ин ҷо кӣ дорӣ? Кистат?»
Гӯияш: «Хайр аст, лекин хайри ман,
Кас нашояд, ки бидонад ғайри ман.
Гар бигӯям, нак нишонам фавт шуд,
Чун нишон шуд фавт, вақти мавт шуд».
Бингарӣ дар рӯйи ҳар марди савор,
Гӯядат: «Мангар маро девонавор».
Гӯияш: «Ман соҳибе гум кардаам,
Рӯ ба ҷустуҷӯйи ӯ овардаам.
Давлатат поянда бодо, эй савор,
Раҳм кун бар ошиқон, маъзур дор».
Чун талаб кардӣ ба ҷид, омад назар,
Ҷид хато накнад, чунин омад хабар.
Ногаҳон омад саворе некбахт,
Пас гирифт андар канорат сахт-сахт.
Ту шудӣ беҳушу афтодӣ ба тоқ,
Бехабар гуфт: «Ин-т солусу нифоқ.
ӯ чӣ мебинад? Дар ӯ ин шӯр чист?»
ӯ надонад, к-он нишони васли кист?
Ин нишон дар ҳаққи ӯ бошад, ки дид,
Он дигарро кай нишон ояд падид?
Ҳар замон, к-аз вай нишоне мерасид,
Шахсро ҷоне ба ҷоне мерасид.
Моҳии бечораро пеш омад об,
Ин нишонҳо «тилка оёту-л-китоб».
Пас нишониҳо, ки андар анбиёст,
Хос он ҷонро бувад, к-ӯ ошност.
Ин сухан ноқис бимонду беқарор,
Дил надорам, бедилам, маъзур дор.
Зарраҳоро кай тавонад кас шумурд?
Хоса он к-ӯ ишқ аз вай ақл бурд.
Мешуморам баргҳои боғро,
Мешуморам бонги кабку зоғро.
Дар шумор андарнаёяд, лек ман
Мешуморам баҳри рушди мумтаҳан.
Наҳси Кайвон ё ки саъди Муштарӣ
Н-ояд андар ҳаср, гарчи бишмарӣ.
Лек ҳам баъзе аз ин ҳар ду асар
Шарҳ бояд кард, яъне нафъу зар.
То шавад маълум осори қазо
Шаммае мар аҳли саъду наҳсро.
Толеъи он кас, ки бошад Муштарӣ
Шод гардад аз нишоту сарварӣ.
В-он киро толеъ Зуҳал, аз ҳар шурур
Эҳтиёташ лозим ояд дар умур.
Гар нагӯям он Зуҳал истораро,
З-оташаш сӯзад мар он бечораро.
«Узкуруллаҳ» шоҳи мо дастур дод,
Андар оташ дид моро, нур дод.
Гуфт: «Агарчи покам аз зикри шумо,
Нест лоиқ мар маро тасвирҳо.
Лек ҳаргиз масти тасвиру хаёл,
Дарнаёбад зоти моро бемисол».
Зикри ҷисмона хаёли ноқис аст,
Васфи шоҳона аз онҳо холис аст.
Шоҳро гӯяд касе: «Ҷулоҳ нест?»
Ин чӣ мадҳ аст? Ин магар огоҳ нест?
33/114
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
