Меҳмон
TJ | FA | EN | RU
Меню

Поэты классиков

Корпус Рудаки
Корпус Мавлоно
Пайкараи Ҳофиз
Шоҳномаи Фирдавсӣ
Корпус Саади Шерози

Современные поэты

Курпус Лоика Шерали
Муъмин Қаноат
Ҳабибулло Файзулло
Поиск

Воридшавӣ
 Номнависӣ
Исм: 
Рамз: 
     
Книга наставление
Ты украшаешь мир, ты - солнце и луна,
А в солнце лишь краса твоя отражена!
Виденье дивных уст в душе не утаить -
Оно и в блестках брызг искристого вина.
Надира
www.termcom.tj
Сделать стартовой
Добавить в избранное
Пишите нам!
О сайте
 

Вторая тетрадь

 
rumi

Қасами ғулом дар сидқу вафои ёри худ аз таҳорати занни худ

Гуфт: «На, валлоҳи биллоҳи-л-азим,
Моликулмулку ба раҳмону раҳим.
Он Худое, ки фиристод анбиё
На ба ҳоҷат, бал ба фазлу кибриё.
Он Худованде, ки аз хоки залил
Офарид ӯ шаҳсаворони ҷалил.
Покашон кард аз мизоҷи хокиён,
Бигзаронид аз таги афлокиён.
Баргирифт аз нору нури соф сохт,
В-он гаҳ ӯ бар ҷумлаи анвор тохт.
Он санобарқе, ки бар арвоҳ тофт,
То ки Одам маърифат з-он нур ёфт.
Он к-аз Одам русту дасти Шис чид,
Пас халифаш кард Одам, к-он бидид.
Нӯҳ аз он гавҳар чу бархурдор буд,
Дар ҳавои баҳри ҷон дурбор буд.
Ҷони Иброҳим аз он анвори зафт
Беҳазар дар шӯълаҳои нор рафт.
Чунки Исмоил дар ҷӯяш фитод,
Пеши дашнай обдораш сар ниҳод.
Ҷони Довуд аз шуъоаш гарм шуд,
Оҳан андар дастбофаш нарм шуд.
Чун Сулаймон буд висолашро разеъ,
Дев гашташ бандафармону мутеъ.
Дар қазо Яъқуб чун бинҳод сар,
Чашм равшан кард аз бӯйи писар.
Юсуфи маҳрӯ чу дид он офтоб,
Шуд чунон бедор дар таъбири хоб.
Чун асо аз дасти Мӯсо об х(в)ард,
Мулкати Фиръавнро як луқма кард.
Нардбонаш Исии Марям чу ёфт,
Бар фарози гунбади чорум шитофт.
Чун Муҳаммад ёфт он мулку наъим,
Қурси маҳро кард ӯ дардам дуним,
Чун Абӯбакр ояти тавфиқ шуд,
Бо чунон шаҳ соҳибу сиддиқ шуд.
Чун Умар шайдои он маъшуқ шуд,
Ҳаққу ботилро чу дил форуқ шуд.
Чунки Усмон он аёнро айн гашт,
Нури фоиз буду зиннурайн гашт.
Чун зи рӯяш Муртазо шуд дурфишон,
Гашт ӯ Шери Худо дар марҷи ҷон.
Чун Ҷунайд аз ҷунди ӯ дид он мадад,
Худ мақомоташ фузун шуд аз адад.
Боязид андар мазидаш роҳ дид,
Номи Қутбулорифин аз Ҳақ шунид.
Чунки Кархӣ кархи ӯро шуд ҳарас,
Шуд халифай ишқу раббонинафас.
Пури Адҳам маркаб он сӯ ронд шод,
Гашт ӯ султони султонони дод.
В-он Шақиқ аз шаққи он роҳи шигарф,
Гашт ӯ хуршедрою тезтарф.
Садҳазорон подшоҳони ниҳон
Сарфарозонанд з-он сӯйи ҷаҳон.
Номашон аз рашки Ҳақ пинҳон бимонд,
Ҳар гадое номашонро барнахонд.
Ҳаққи он нуру ҳақи нурониён,
К-андар он баҳранд ҳамчун моҳиён.
Баҳри ҷону ҷони баҳр ар гӯямаш,
Нест лоиқ. Номи нав меҷӯямаш.
Ҳаққи он оне, ки ину он аз ӯст,
Мағзҳо нисбат бад-ӯ бошанд пӯст.
Ки сифоти хоҷатошу ёри ман,
Ҳаст садчандон, ки ин гуфтори ман.
Он чи медонам зи васфи он надим,
Боварат н-ояд. Чӣ гӯям, эй карим!»
Шоҳ гуфт: «Акнун аз они худ бигӯ,
Чанд гӯйӣ они ину они ӯ?
Ту чӣ дориву чӣ ҳосил кардаӣ?
Аз таги дарё чӣ дур овардаӣ?
Рӯзи марг ин ҳисси ту ботил шавад,
Нури ҷон дорӣ, ки ёри дил шавад?
Дар лаҳад, к-ин чашмро хок оганад,
Ҳастат он чӣ гӯрро равшан кунад?
Он замон, ки дасту поят бардарад,
Парру болат ҳаст, то ҷон барпарад?
Он замон, к-ин ҷони ҳайвонӣ намонд,
Ҷони боқӣ боядат бар ҷо нишонд.
Шарти «ман ҷо билҳасан» на кардан аст,
Ин ҳасанро сӯйи ҳазрат бурдан аст.
Ҷавҳаре дорӣ зи инсон? Ё харӣ?
Ин аразҳо, ки фано шуд, чун барӣ?
Ин аразҳои намозу рӯзаро,
Чунки «ло ябқо замонайн интафо».
Нақл натвон кард мар аърозро,
Лек аз ҷавҳар баранд амрозро.
То мубаддал гашт ҷавҳар з-ин араз,
Чун зи парҳезе, ки зоил шуд мараз.
Гашт парҳези араз ҷавҳар ба ҷаҳд,
Шуд даҳони талх аз парҳез шаҳд.
Аз зироат хокҳо шуд сунбула,
Доруи мӯ кард мӯро силсила.
Он никоҳи зан араз буд, шуд фано,
Ҷавҳари фарзанд ҳосил шуд зи мо.
Ҷуфт кардан аспу уштурро араз,
Ҷавҳари курра бизоидан ғараз.
Ҳаст он бустон нишондан ҳам араз,
Гашт ҷавҳар кишти бустон, нак ғараз.
Ҳам араз дон кимиё бурдан ба кор,
Ҷавҳаре з-он кимиё гар шуд, биёр,
Сайқале кардан араз бошад, шаҳо!
З-ин араз ҷавҳар ҳамезояд сафо.
Пас магӯ, ки ман амалҳо кардаам,
Дахли он аърозро бинмо, марам.
Ин сифат кардан араз бошад, хамуш,
Сояи бузро пайи қурбон макуш».
Гуфт: «Шоҳо, бе қунути ақл нест,
Гар ту фармоӣ, аразро нақл нест.
Подшоҳо, ҷуз ки яъси банда нест,
Гар араз, к-он рафт, бозоянда нест.
Гар набудӣ мар аразро нақлу ҳашр,
Феъл будӣ ботилу ақвол фашр.
Ин аразҳо нақл шуд лавне дигар,
Ҳашри ҳар фонӣ бувад кавне дигар.
Нақли ҳар чизе бувад ҳам лоиқаш,
Лоиқи галла бувад ҳам соиқаш.
Вақти маҳшар ҳар аразро суратест,
Сурати ҳар як аразро навбатест.
Бингар андар худ, на ту будӣ араз?
Ҷунбиши ҷуфтеву ҷуфте бо ғараз.
Бингар андар хонаву кошонаҳо,
Дар муҳандис буд чун афсонаҳо.
Он фалон хона, ки мо дидем х(в)аш,
Буд мавзун суффаву сақфу дараш.
Аз муҳандис он араз в-андешаҳо
Олат оварду сутун аз бешаҳо.
Чист аслу мояи ҳар пешае?
Ҷуз хаёлу ҷуз араз в-андешае.
Ҷумла аҷзои ҷаҳонро беғараз
Дарнигар, ҳосил нашуд ҷуз аз араз.
Аввали фикр охир омад дар амал,
Буняти олам чунон дон дар азал.
Меваҳо дар фикри дил аввал бувад,
Дар амал зоҳир ба охир мешавад.
Чун амал кардӣ, шаҷар биншондӣ,
Андар охир ҳарфи аввал хондӣ.
Гарчи шоху баргу бехаш аввал аст,
Он ҳама аз баҳри мева мурсал аст.
Пас сире, ки мағзи он афлок буд,
Андар охир хоҷаи «лавлок» буд.
Нақли аъроз аст ин баҳсу мақол,
Нақли аъроз аст ин шеру шагол.
Ҷумла олам худ араз буданд, то
Андар ин маънӣ биёмад «ҳал ато».
Ин аразҳо аз чӣ зояд? Аз сувар,
В-ин сувар ҳам аз чӣ зояд? Аз фикар.
Ин ҷаҳон як фикрат аст аз ақли кул,
Ақл чун шоҳ асту суратҳо русул.
Олами аввал ҷаҳони имтиҳон,
Олами сонӣ ҷазои ину он.
Чокарат, шоҳо, ҷиноят мекунад,
Он араз занҷиру зиндон мешавад.
Бандаат чун хидмати шоиста кард,
Он араз не хилъате шуд дар набард?
Ин араз бо ҷавҳар, он байза-сту тайр,
Ин аз ону он аз ин зояд ба сайр».
Гуфт шоҳаншаҳ: «Чунин гир, ал-мурод:
Ин аразҳои ту як ҷавҳар назод».
Гуфт: «Махфӣ доштаст онро хирад,
То бувад ғайб ин ҷаҳони неку бад.
З-он ки гар пайдо шудӣ ашколи фикр,
Кофиру мӯъмин нагуфтӣ ҷуз ки зикр.
Пас аён будӣ на ғайб, эй шоҳ, ин
Нақши дину куфр будӣ бар ҷабин.
Кай дар ин олам буту бутгар будӣ?
Чун касеро заҳраи тасхар будӣ?
Пас қиёмат будӣ ин дунёи мо,
Дар қиёмат кӣ кунад ҷурму хато?»
Гуфт шаҳ: «Пӯшид Ҳақ подоши бад,
Лек аз омма, на аз хосони х(в)ад.
Гар ба доме афганам ман як амир,
Аз амирон хуфя дорам, н-аз вазир.
Ҳақ ба ман бинмуд пас подоши кор
В-ар суварҳои амалҳо сад ҳазор.
Ту нишоне деҳ, ки ман донам тамом,
Моҳро бар ман намепӯшад ғамом».
Гуфт: «Пас, аз гуфти ман мақсуд чист?
Чун ту медонӣ, ки он чӣ буд, чист».
Гуфт шаҳ: «Ҳикмат дар изҳори ҷаҳон,
Он кӣ дониста бурун ояд аён.
Он чӣ медонист, то пайдо накард,
Бар ҷаҳон нанҳод ранҷи талқу дард.
Як замон бекор натвонӣ нишаст,
То бадӣ ё некие аз ту наҷаст.
Ин тақозоҳои кор аз баҳри он
Шуд муваккал, то шавад сурат аён.
Пас калобай тан куҷо сокин шавад?
Чун сари риштай замираш мекашад.
Тосаи ту шуд нишони он кашиш,
Бар ту бекорӣ бувад чун ҷонканиш.
Ин ҷаҳону он ҷаҳон зояд абад,
Ҳар сабаб модар, асар аз вай валад.
Чун асар зоид, он ҳам шуд сабаб,
То бизояд ӯ асарҳои аҷаб.
Ин сабабҳо насл бар насл аст, лек
Дидае бояд мунаввар нек-нек».
Шоҳ бо ӯ дар сухан ин ҷо расид,
Ё бидид аз вай нишоне ё надид.
Гар бидид он шоҳи ҷӯё, дур нест,
Лек моро зикри он дастур нест.
Чун зи гармоба биёмад он ғулом,
Сӯйи хешаш хонд он шоҳи ҳумом.
Гуфт: «Субҳан лак наъимун доиму,
Бас латифеву зарифу хубрӯ.
Эй дареғо, гар набудӣ дар ту он,
Ки ҳамегӯяд барои ту фалон.
Шод гаштӣ ҳар кӣ рӯят дидие,
Диданат мулки ҷаҳон арзидие».
Гуфт: «Рамзе з-он бигӯ, эй подшоҳ,
К-аз барои ман бигуфт он динтабоҳ».
Гуфт: «Аввал васфи дурӯйит кард,
К-ошкоро ту давоӣ, хуфйа дард».
Хубси ёрашро чу аз шаҳ гӯш кард,
Дарзамон дарёи хашмаш ҷӯш кард.
Каф баровард он ғулому сурх гашт,
То ки мавҷи ҳаҷви ӯ аз ҳад гузашт,
К-ӯ зи аввалдам, ки бо ман ёр буд,
Ҳамчу саг дар қаҳт бас гуҳхор буд».
Чун думодум кард ҳаҷваш чун ҷарас,
Даст бар лаб зад шаҳаншоҳаш, ки бас!
Гуфт: «Донистам туро аз вай, бидон:
Аз ту ҷон гандасту аз ёрат даҳон.
Пас нишин, эй гандаҷон, аз даври ту,
То амир ӯ бошаду маъмур ту».
Дар ҳадис омад, ки тасбеҳ аз риё,
Ҳамчу сабзай гӯлхан дон, эй киё!
Пас бидон, ки сурати хубу накӯ
Бо хисоли бад наярзад як тасу.
В-ар бувад сурат ҳақиру нопазир,
Чун бувад хулқаш накӯ, дар пош мир.
Сурати зоҳир фано гардад, бидон,
Олами маънӣ бимонад ҷовидон.
Чанд бозӣ ишқ бо нақши сабӯ?
Бигзар аз нақши сабӯву оби ҷӯ.
Сураташ дидӣ, зи маънӣ ғофилӣ,
Аз садаф дурре гузин, гар оқилӣ.
Ин садафҳои қаволиб дар ҷаҳон,
Гарчи ҷумла зиндаанд аз баҳри ҷон.
Лек андар ҳар садаф набвад гуҳар,
Чашм бигшо, дар дили ҳар як нигар.
К-он чӣ дорад? В-ин чӣ дорад? Мегузин,
З-он ки камёб аст он дурри самин.
Гар ба сурат меравӣ, кӯҳе ба шакл,
Дар бузургӣ ҳаст садчандон, ки лаъл.
Ҳам ба сурат дасту пову пашми ту.
Ҳаст садчандон, ки нақши чашми ту.
Лек пӯшида набошад бар ту ин,
К-аз ҳама аъзо ду чашм омад гузин.
Аз як андеша, ки ояд дар дарун,
Сад ҷаҳон гардад ба як дам сарнигун.
Ҷисми султон гар ба сурат як бувад,
Садҳазорон лашкараш дар пай давад.
Боз шаклу сурати шоҳи сафӣ
Ҳаст маҳкуми яке фикри хафӣ.
Халқ бепоён зи як андеша бин,
Гашта чун селе равона бар замин.
Ҳаст он андеша пеши халқ хурд,
Лек чун селе ҷаҳонро хӯрду бурд.
Пас, чу мебинӣ, ки аз андешае
Қоим аст андар ҷаҳон ҳар пешае.
Хонаҳову қасрҳову шаҳрҳо,
Кӯҳҳову даштҳову наҳрҳо.
Ҳам замину баҳру ҳам меҳру фалак
Зинда аз вай, ҳамчу к-аз дарё самак.
Пас чаро аз аблаҳӣ пеши ту кӯр,
Тан Сулаймон асту андеша чу мӯр?
Менамояд пеши чашмат кӯҳ бузург,
Ҳаст андеша чу мешу кӯҳ гург.
Олам андар чашми ту ҳавлу азим,
З-абру раъду чарх дорӣ ларзу бим.
В-аз ҷаҳони фикрате, эй кам зи хар,
Эмину ғофил, чу санги бехабар.
З-он ки нақшӣ в-аз хирад бебаҳраӣ,
Одамихӯ нестӣ, харкурраӣ.
Сояро ту шахс мебинӣ зи ҷаҳл,
Шахс аз он шуд назди ту бозиву саҳл.
Бош то рӯзе, ки он фикру хаёл
Баргушояд беҳиҷобе парру бол.
Кӯҳҳо бинӣ шуда чун пашм нарм,
Нест гашта ин замини сарду гарм.
На само бинӣ, на ахтар, на вуҷуд,
Ҷуз Худои воҳиди ҳаййи вадуд.
Як фасона рост омад ё дурӯғ,
То диҳад мар ростиҳоро фурӯғ.

Страница 21/114
 
Первая тетрадь
Третья тетрадь
Четвертая тетрадь
Пятая тетрадь
Шестая тетрадь

Биография
Рубои
Сборник рубои
Словари
Фото
Другие источники
 
Новые статьи
Ояндаи Точикистон
Пояҳои густариши забони миллӣ.
Қоидаҳои созиш.
Забони илмӣ ва забони адабии миллӣ.
Масъалаҳои стандартсозӣ.
Забон рукни асоситарини давлатдорист.
Наши друзья
www.cit.tj - Школа информационных технологий и телекоммуникаций
ЗАО "Babilon-T"
Детский фонд "Ошёни баланд" имени М.Турсунзаде
 
   
© 2006-2007 termcom, shuk_design. All Rights Reserved
764025, Республика Таджикистан, город Душанбе, х. Рудаки 33
тел: (+992 37) 227 28 52; E-mail: info@termcom.tj